Asya'nın elektrikli araç sektörü küresel otomotiv piyasasını yeniden şekillendiriyor

Asya elektrikli araç pazarı, gelişen ekonomiler, kalabalık nüfus ve devletlerin kapsamlı teşvikleriyle Çin'in öncülüğünde hızla büyümeye devam ederken, Asyalı şirketler de küresel otomotiv piyasasındaki dönüşüme öncülük ediyor.

Küresel ısınma ve çevre kirliliği nedeniyle geleneksel araçlar yerine elektrikli araçların kullanımı son yıllarda önemli oranda artarken, söz konusu dönüşüm küresel pazarda da değişimler yaratıyor.

Uzun süredir küresel otomotiv sektörüne yön veren Batılı şirketlerin geleceği sorgulanırken, Asya’nın yükselen şirketleri nedeniyle yeni jeopolitik zorluklar da ön plana çıkıyor.

Çin, küresel elektrikli araç ve parçalarının üretiminde küresel merkez haline gelirken, Çinli şirketler, iç piyasada yaklaşık 1,4 milyar nüfusa sahip pazara yönelik üretimlerinin yanı sıra ihracatlarını da artırarak sektörü yeniden şekillendiriyor.

Dünyanın en büyük elektrikli araç piyasası: Çin

Elektrikli araç sektörü Çin’de kapsamlı bir ekonomik planlama sayesinde son 15 yılda önemli atılımlar gerçekleştirdi.

Çin, elektrik araç fiyatlarının düşük tutulmasını sağlayan, dış piyasalarda rekabetçi bir avantaj sunan, yabancı araçların ise ülkeye erişimini sınırlayan önemli sübvansiyonlar sağlıyor.

Çinli markaların elektrikli araçları bu sayede dünyanın farklı noktalarında hızla pazar lideri konumuna yükselirken, ülkenin nadir toprak elementlerine ve diğer önemli bileşenlere erişimi de ithal bileşenlere ve hammaddelere bağımlı devletler karşısında maliyet avantajı sağlıyor.

Uluslararası Enerji Ajansının (IEA) hazırladığı raporda, geçen yıl küresel elektrikli araç satışlarının yüzde 60’ı Çin’de gerçekleşirken, tüm dünyadaki elektrikli araçların yarısından fazlası Çin'de bulunuyor.

Dünya Ekonomik Forumu verilerine göre Çin’de 2022’de 6,1 milyon elektrikli araç satılırken, satışlardaki artış bir önceki yıla kıyasla yüzde 82 seviyesinde gerçekleşti. Çinli üreticiler bu yılın 8 ayında da 4,4 milyon araç satışı gerçekleştirirken, toplam satışların yıl sonuna kadar geçen yılın satışlarını geçmesi bekleniyor.

Çinli markaların atılımları ve Tesla

Dünyada 2022 itibarıyla yüzde 15, Çin’de ise yüzde 30 pazar payına sahip BYD şirketi, hem Çin’in hem de dünyanın en büyük elektrikli araç üreticilerinden birisi olarak ön plana çıkıyor.

İsmini "Build Your Dreams" (Rüyalarını inşa et) ifadesindeki baş harflerden alan BYD’nin yatırımcıları arasında dünyanın tanınmış iş insanlarından ABD’li Warren Buffet da yer alıyor ve şirket, ABD’li üretici Tesla’nın en büyük küresel rakibi olarak görülüyor.

2014’te kurulan Nio markası ise ürettiği üst sınıf (premium) elektrikli araçlarla tanınıyor. Dünyanın en büyük otomobil şirketlerinden Geely’ye ait Zeekr’in ise gelecekte önemli bir pazar payı elde etmesi bekleniyor.

Çin’in elektrikli araç kategorisinde ön plana çıkan diğer markaları arasında Xpeng Motors ve Li Auto yer alıyor.

Tesla, 2018’de Çinli ortak olmadan Çin'de otomobil üretmesine izin verilen ilk yabancı üretici olurken, Çin'deki bir otomobil fabrikasının yüzde yüzüne sahip tek yabancı şirket olma özelliğini taşıyor.

Böylelikle Tesla, hem Çin pazarında hem de Çin’den ihracatta önemli konuma ulaştı.

Tesla'nın Çin’deki satışları 2022'de bir önceki yıla göre yüzde 37,1 artışla 439 bine çıkarken, şirketin Çin'den ihracatı da bu yılın ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı döneminde göre yüzde 24 artışla yaklaşık 92 bin araca yükseldi.

Japonya elektrik araçlarda ABD ve Çin’in gerisinde

Dünya çapında tanınan Toyota, Nissan ve Honda gibi Japon otomobil üreticileri, başta BYD ve Tesla olmak üzere elektrik araçlar için yürütülen küresel rekabette geride kaldı.

Japon şirketlerin küresel elektrikli araç pazarında geride kalmasının başlıca nedenleri arasında ise öncelikle yatırımlarını hibrit teknolojisinin geliştirilmesine ayırmaları ve diğer ülkelerin verdiği devlet desteği yer alıyor.

Öte yandan Toyota gibi şirketler hala nikel-metal hidrür pil (NiMH) kullanırken, Çin ve ABD’li şirketler uzun menzilli elektrikli araçların geliştirilmesi için hayati önem taşıyan lityum iyon pil teknolojisine yoğun yatırım yapıyor.

Hibrit araçlara yönelik yatırımlar ve sınırlı şarj istasyonu altyapısı gibi nedenler de yine Japon şirketlerin Çin ve ABD gibi elektrikli araçlara yönelik talebin hızla arttığı pazarlara kıyasla bu dönüşümü benimsemesini geciktirdi.

Ancak uzmanlar, Japon otomobil şirketlerinin de artık elektrikli araç pazarının öneminin farkına vardıklarına işaret ediyor.

Toyota, tamamen elektrikli araçlardan oluşan çok sayıda modeli piyasaya sürmeyi planladığını duyururken, Honda, ABD’li General Motors’la elektrikli araç geliştirmeye yönelik işbirliği yapacağını bildirdi.

Hindistan yerli elektrikli araç üretimini artırmak istiyor

Nisan 2023 itibarıyla Çin’i geçerek dünyanın en kalabalık nüfusa sahip ülkesi unvanını alan Hindistan’da hükümet, elektrikli araç sektöründe üretim merkezi haline gelmek istiyor.

“Hindistan'da Üret” girişimi kapsamında ülkedeki elektrikli araçların yüzde 100 yerli üretime sahip olmasını hedefleyen Hindistan hükümeti, elektrikli araç sektöründe henüz başlangıç aşamasında.

Hindistan'daki elektrikli araç pazarının 2030 yılına kadar 17 milyon adede ulaşması hedeflenirken, elektrikli araç satışı geçen yıl bir milyon seviyesindeydi.

Ülkenin tanınmış otomobil üreticilerinden Tata Motors, Hindistan elektrikli araç pazarında yaklaşık yüzde 70’le en yüksek paya sahip şirket olarak ön plana çıkıyor.